Kaulinan Barudak; Langlayangan, Pecle jeung Kaleci

Kamis, 15 Mei 2025

KAULINAN BARUDAK

Medar Langlayangan, Pecle, jeung ngadu kaleci

 

Harita di buruan imah Aki, panonpoé keur meujeuhna haneut. Angin leutik niupan dangdaunan, matak waas kana haté. Urang keur saribuk, medar langlayangan.

Mimiti mah néangan heula awi anu geus garing keur rangkana. Ku Aki diwurukan cara nyieun palang jeung sayapna, kudu pas ukuranna sangkan langlayangan téh bisa ngapung alus. 

Geus kitu mah, ditapelkeun ku kertas minyak warna-warni, beureum, konéng, héjo. Teu poho dipasangan sunduk tina awi ipis sangkan disada ngahiliwir lamun katebak angin.

Ari geus réngsé mah, langsung baé diulurkeun benangna lalaunan. "Tarik, Jang!" ceuk Aki bari seuri. Langlayangan mimiti ngangkat lalaunan, beuki luhur, beuki luhur, ngawang-ngawang di langit biru. Rasa bungah teu bisa diungkapkeun ku kecap-kecap.

Teu jauh ti tempat urang ngulinkeun langlayangan, aya ogé barudak séjén anu keur pecle (Sondah). Maranéhna nyieun aréna leutik dina taneuh, digurat ku régang kai. Batu gatrikna dijieun tina potongan genténg atawa keramik. Sora pletak-pletek batu anu silih udag téh jadi musik sorangan.

Rada ngajauhan deui, di handapeun tangkal jambu, aya budak lalaki keur ngadu kaleci. Kaleci maranéhna baris warna-warni, aya anu beling, aya ogé anu ogi. Silih sentak, silih alungkeun, saha anu pangdeukeutna kana indungna, éta anu meunang. Sora tingkling kaleci anu paadu téh rame pisan.

Sanajan kaulinanana béda-béda, tapi kabéh sarua bagjana. Langlayangan ngapung luhur di awang-awang, batu gatrik silih udag di aréna, jeung kaleci silih sentak di handapeun tangkal. Éta téh gambaran kahirupan budak leutik di kampung harita, basajan tapi pinuh ku kabungah. Ayeuna mah, kaulinan saperti kitu téh geus jarang katempo, kasilih ku kaulinan dina gajét. Tapi keun baé, carita ngeunaan medar langlayangan, pecle, jeung ngadu kaleci bakal tetep jadi bagian tina éndahna budak leutik.

 

Medar Langlayangan

Pecle

Ngadu Kaleci

 

1. Medar Langlayangan

Kaulinan barudak lalaki anu kacida populérna, teu ngan barudak tapi kolot ogé resep.

Biasana dipaénkeun dina usum halodo bari aya angin alus.

Langlayangan aya rupa-rupa bentuk jeung ukuran, ti leutik nepi ka gedé.

Di tatar Sunda mah langlayangan geus aya ti baheula, boh di kota boh di lembur.

Aya ogé festival langlayangan tingkat nasional jeung internasional, saperti di Pangandaran jeung Bali.

 

2. Ngadu Kaléci

Kaulinan barudak lalaki anu dipaénkeun ku kaléci (gasing).

Masih aya nepi ka ayeuna sarta dipikaresep ku barudak.

Aya sababaraha istilah husus dina kaulinan ieu, saperti:

kokojo = kaléci paragi nyéntang/nojo.

céntang = nojo kaléci séjén disintreuk tarik.

golotok = nojo digolotokeun lalana.

stan = nojo kaléci tina tuur atawa pingping.

Blép = kokojo kacanéd ku jalma, teu meunang diingkahkeun.

dur = kokojo kacanéd tuluy diingkahkeun deui.

pot = kokojo paéh lantaran kaluar tina kalang.

 

3. Peclé

Kaulinan barudak awéwé anu maké alat saperti kenténg (pecahan genting).

Tempat ulinana dijieun ku nyieun kalang dina taneuh mangrupa pétak-pétak.

Cara maénna ku ngéléngkéan bari nyorong atawa mawa kenténg.

 Aya istilah husus:

minangkub = kenténg ditangkuubkeun dina tonggong leungeun bari engklé.

minangkar = kenténg ditangkarakeun dina tonggong leungeun tuluy engklé deui.

 

Kasimpulan:

Kaulinan barudak Sunda loba pisan jeung ngabogaan ciri has sorangan. Medar langlayangan biasana dipaénkeun ku barudak lalaki sarta aya ogé festivalna. Ngadu kaléci mangrupakeun kaulinan tradisional maké gasing jeung aturan hususna. Sedengkeun péclé leuwih ilahar dipaénkeun ku barudak awéwé ku cara ngéléngkéan dina petak-petak. Sadaya kaulinan éta henteu ngan ukur pikeun hiburan, tapi ogé ngabogaan aturan jeung istilah anu ngajadikeun éta kaulinan beuki pikaresepeun.